- ALAESA
- ALAESAurbs Siciliae olim Episcopalis sub Archiepiscopo Syracusano. Vocabulum eius varie, apud auctores, scriptum reperitur. Nam Phalaridi, Ptolemaeo ac Straboni est Α῎λαισα. Diodoro Α᾿λέσω Antonino Alesa, Ciceroni 2. Verrin. c. 7. Halesa, unde oppidani Plinio l. 3. c. 8. Halesim. Et Inscriptioni Antiquae saepius repetitur ὁ Α῎λαισος ποταμὸς. Qui apud Columellam legitur Halesus, l. 10.Et quoe Sicanii flores legistis Halesi.Apud Sil. Ital. l. 14. sic legitur;Venit ab amne trahens nomen Gela, venit et Hesa.Verum cum nullum uspiam reperiatur Siciliae opidum Hesa, credibile est scripsisse Silium,---- ---- Venit Alesa.Describitur a Diodoro l. 14. in colle, 8. stad, a mari dissito. Tamen ad mare portum habuit, de quo Cicer. Verrina 3. Condita est annis circiter 400. ante Christum, vel, ut nonnullis visum, ab Archonide Herbitensium praefecto, vel, ut alii, a Poenis. Diodor. ubi supra. Τινὲς δέ φασιν ὑπὸ Καρχψδονίων εντίςθαι τὴν Α῎λεσαν, καθ᾿ ὃν καιρὸν Α᾿μίλκαρ τὴν πρὸς τὸν Διονύσιον εἰρήνην ἐποιήσατο. Cui sententiae Alaesini libentius accesserunt, quia cum Herbita cum Alaesa magnitudine, et opibus haudquaquam esset conferenda, pudebat illos tam sordidae originis. Locum enim fuisse Alaesae inter urbes Siciliae clarissim as docet Cicer. l. 13. Ep. 32. in Halesina civitate tane lauta, quam nobili. Et Verr. 3. c. 73. Siciliae civitates multae sunt, Iudices, ornatae, atque honestae, ex quibus imprimis numeranda est civitas Halesina. Nullam enim reperictis, aut officiis fideliorem, aut copiâ locupletiorem, aut auctoritate graviorem. An hinc Alisa, vel, quod idem est Aliza, i. e. exsultabunda, Punice nominata est? Quô epithetô in Scriptura in signiuntur urbes, quae divitiarum nomine gloriantur, et insolescunt. Sic Tyrus, Esai. c. 23. v. 7. Et Nineve, Zeph. c. 2. v. 15. Et Ierusalem, Esai. c. 22. v. 2. etc. 23. v. 7. Ut ut hoc sit, verisimile est (aliza) i. e. exsultabundum, Punicô vocabulô dictum esse fontem Alesini Agri, de quo Solinus c. 11. In Halesina regione fons, alias quietus ac tranquillus cum siletur: Si insonent tibiae, exsultabundus ad cantus elevatur, et quasi miretur dulcedinem vocis, ultra margines intumescit. Et Priscianus in versione Dionysii Periegetis,Hic et Halesinus fons est, mitissimus undis,Tibia quem extollit cantu saltare putaturMusicus, et ripis laetans excurrere plenis.Hic, inquam, fons Alesini agri ad cantum cum exsultatione intumescere creditus, vere ne, aut secus, nil nostrâ refert, cum a Poenis appellatus esset (ain Alisa) fons exsultabundus; Inde regioni postmodum, et urbi et amni vicinis inditum nomen. Bochart. l. 1. Phaleg. c. 27. Videtor Cluver. Sicil. Ant. l. 2. c. 4. Nic. Lloyd.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.